Copyright(c) Datec. Vraag naar de licentie.

Doel VKP-5

Het screenen van persoonlijkheidsstoornissen volgens de classificatiesystemen DSM-5.

Doelgroep

Volwassenen vanaf 18 jaar met voldoende kennis van de Nederlandse of Engelse taal.

Beschrijving

De VKP-5 bestaat uit 101 vragen, te beantwoorden met “waar”, “?” of “onwaar”. De uitspraken hebben betrekking op de laatste vijf jaar.

De VKP-5 meet tien persoonlijkheidsstoornissen volgens het DSM-5 classificatiesysteem. De volgende Persoonlijkheidsstoornissen (PS) worden gemeten:

• Paranoïde PS,
• Schizoïde PS,
• Schizotypische PS,
• Antisociale PS,
• Borderline PS,
• Histrionische PS,
• Narcistische PS,
• Vermijdende- PS en
• Afhankelijke PS.

Elke stoornis wordt op drie niveaus gemeten:

• De categorale diagnose (positief/waarschijnlijk/negatief). De categorale score voor een persoonlijkheidsstoornis is “positief” als het aantal benodigde criteria (meestal 4 of 5) voor een bepaalde stoornis bevestigend worden beantwoord. Als men één criterium minder heeft behaald, wordt de diagnose “waar­schijnlijk” gesteld; in alle andere gevallen “negatief”.
• De categorale score (het aantal criteria per stoornis dat bevestigd is).
• Dimensionele score (een somscore per stoornis, waarbij zowel de bevestigde als de met vraagteken gescoorde criteria in de berekening worden meegenomen).

De VKP-5 is afgeleid van de International Personality Disorder Examination (IPDE), ontwikkeld onder auspiciën van de World Health Organization (WHO). We hebben een vertaalslag gemaakt naar DSM-5 waarbij de namen van enkele persoonlijkheidsstoornissen zijn aangepast, en aantal stoornissen zijn vervallen. (Meer hieronder). De criteria zijn hetzelfde gebleven als bij de DSM-IV versie. Door de korte afnameduur is de VKP-5 een uitermate geschikt screeningsinstrument voor de selectie van cliënten die voor het meer tijdrovende (en dus kostbaarder) IPDE-interview in aanmerking komen. Om overeenstemming tussen VKP-5 en IPDE zo groot mogelijk te houden, is waar mogelijk eenzelfde formulering van de vragen gehanteerd; ook wordt eenzelfde instructie gebruikt.

Psychometrische eigenschappen

Uit vroeger onderzoek met de VKP (Duijsens, 1996) is gebleken dat de sensitiviteit voor 7 van de 10 stoornissen 80% of hoger was. Hetgeen inhoudt dat in deze gevallen mensen die positief op de VKP-5 scoren, ook positief op de IPDE scoren. De VKP-5 lijkt hiermee goed geschikt om als screeningsinstrument voor de IPDE te worden gebruikt. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de VKP meer persoonlijkheidsstoornissen meet dan de IPDE: 2,5 maal zoveel respondenten bleken één of meer positieve diagnoses met de VKP dan met de IPDE te hebben. Bovendien werden met de VKP een groter aantal stoornissen per persoon gevonden.

Afname

Schriftelijk of direct achter de computer. Individueel en groepsgewijs. De afnameduur is 20 minuten.

Scoring

Computerscoring en automatische rapportage. Geen handscoring beschikbaar.

Verschil VKP-5 met de VKP 

De VKP-5 is de opvolger van de VKP en begin 2017 beschikbaar gekomen. De VKP-5 is gebaseerd op DSM-5, de VKP was gebaseerd op DSM-IV en ICD-10.

• De criteria van de persoonlijkheidsstoornissen voor DSM-5 zijn niet gewijzigd t.o.v. DSM-IV.
• Enkele stoornisnamen zijn gewijzigd:
  • de Theatrale -> Histrionische,
  • Ontwijkende -> Vermijdende,
  • Obsessieve compulsieve -> Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis.
• 301-90 Passief-agressief is  vervallen
• 301-90 Depressieve stoornis is vervallen.
• Vragen verwijderd die niet meetelde bij de scoring,
• Vragen die uitsluitend in de ICD-10 voorkwamen zijn verwijderd
• Vragen van de algemene criteria zijn verwijderd.
• Antisociaal (Conduct) vragen verwijderd die nagaan of het normoverschrijdende gedrag reeds voor het 15e jaar zijn begonnen.

Uitsluitend indien Antisociaal als positief wordt aangeduid in de screening, dient de behandelaar na te gaan of er aanwijzingen zijn dat dit voor het 15e jaar is begonnen. Deze aanbeveling is in de rapportage van de VKP-5 opgenomen.

De VKP-5 heeft 101 vragen, waarbij alle criteria van de persoonlijkheidsstoornissen volgens DSM–5 worden nagegaan. Door het beperkt aantal vragen t.o.v. de oude VKP versie met 197 vragen is hij nog meer geschikt als instrument om snel op persoonlijkheidsstoornissen te screenen.

De algemene criteria vragen zijn vervallen omdat die in de praktijk bij de screening weinig toevoegen. De VKP-5 vragenlijst zal gericht zijn op een screening van persoonlijkheidsstoornissen. Het is de bedoeling dat de behandelaar de algemene criteria zelf beoordeeld, en doorvraagt in de gebieden waar de VKP-5 een stoornis waarschijnlijk acht om tot de uiteindelijke diagnose te komen.

De VKP-5 is beschikbaar in de Datec Score Manager (Windows desktop) en bij Datec Testmij Online (Internet). Beide beschikken over een uitgebreide rapportage, waarin onder meer bij positieve diagnose adviezen over verdere diagnose gegeven worden.

Een aangepaste handleiding VKP-5 is nog in bewerking. De scoring is alleen digitaal beschikbaar.

De VKP (DSM-IV en ICD-10) blijft beschikbaar, zowel digitaal (Nederlands en Engels) als schriftelijk (Engels).