Doel 4DKL

De 4DKL heeft als doel stresssymptomen te onderscheiden van depressie, angst en somatisatie. De vragenlijst kan zowel worden gebruikt bij wetenschappelijk onderzoek als in de klinische praktijk. De meeste ervaring is tot nu toe opgedaan in de huisartsenpraktijk en in de bedrijfs-gezondheidszorg. De vragenlijst is opgenomen in de richtlijn ‘Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met Psychische klachten’ (2000).

Doelgroep

Adolescenten (vanaf 15 jaar) en volwassenen, die de Nederlandse taal beheersen en niet manifest psychotisch of manisch zijn. Eventueel vanaf 12 jaar te gebruiken, dan zonder normgroep. Voor zwangere vrouwen is een aparte normgroep beschikbaar.

Beschrijving

De 4DKL meet vier dimensies van psychopathologie: Distress, Depressie, Angst en Somatisatie. De Distressschaal vraagt naar psychische spanningsklachten, variërend van licht (piekeren, gespannenheid) tot ernstig (onmacht, demoralisatie). De Depressieschaal vraagt naar specifieke symptomen van een stemmingsstoornis: ernstige anhedonie en depressieve cognities. De Angst-schaal vraagt naar specifieke symptomen van angststoornissen: irrationele en fobische angst. De Somatisatieschaal vraagt naar een scala aan functionele lichamelijke klachten. De 4DKL bestaat uit 50 items, 16 items voor Distress, 6 items voor Depressie, 12 items voor Angst en 16 items voor Somatisatie. De vragen betreffen de periode van de afgelopen week en worden beantwoord op een 5-puntsschaal: “nee”, “soms”, “regelmatig”, “vaak”, “heel vaak” of “voortdurend”. De 4DKL is voortgekomen uit onderzoek naar psychosociale problemen in de eerstelijns-gezondheidszorg. De meest voorkomende problematiek in deze setting is stressgerelateerd, te benoemen als spanningsklachten wanneer het sociaal functioneren nog redelijk intact is, of surmenage (overspanning) wanneer het sociaal functioneren is verstoord. Het klachtenpatroon van patiënten met spanningsklachten of surmenage wordt gekenmerkt door a-specifieke ‘distress’-klachten. Deze klachten blijken goed te onderscheiden van depressie, angst en somatisatie. Met behulp van de 4DKL kan derhalve een goed onderscheid worden gemaakt tussen ongecompliceerde stressgerelateerde problematiek en psychiatrische stoornissen.

Zwangerschap

Onder invloed van de zwangerschap blijken vrouwen een andere respons te hebben op de 4DKL. Dat leidt tot een onderschatting van somatisatie en angst en een overschatting van distress. De 4DKL is daarom qua afkappunten aangepast voor de verloskunde praktijk. De vragenlijst 4DKL-Verloskunde is geschikt voor de opsporing van psychische klachten tijdens de zwangerschap tot en met drie maanden postpartum.

Psychometrische eigenschappen

De 4DKL heeft een hoge interne consistentie, variërend van .84 tot .94 en een hoge test-hertestcorrelatie, variërend van .89 tot .94. De vragenlijst is vergeleken met bekende Neder-landse vragenlijsten als de Zung Self-Rating Depression Scale, de General Health Questionnaire (GHQ), de Maastrichtse Vragenlijst (MV) en de Hospital Anxiety Depression Scale (HADS). In de eerste plaats bleek de 4DKL een logische samenhang met de overeenkomstige schalen van deze klachtenlijsten te vertonen. Daarnaast bleek de 4DKL ook depressieve cognities te meten, wat niet door de andere instrumenten wordt meegenomen.

Afname

Schriftelijk of online. Individueel en groepsgewijs. De afnameduur is 5-10 minuten. Klik hier voor een voorbeeld rapport.

Scoring

Scoring via het web (Testmij Online) of met het Windows computerprogramma (Datec Score Manager) met automatische persoonlijke rapportage. Handscoring met behulp van een scoringsformulier duurt 10 minuten.